Hıdırellez

Hıdırellez Nedir? Ve Tarihçesi

Hıdırellez, Orta Asya-Türk kültüründe yaygın olarak kutlanan bir mevsimlik bahar bayramıdır. İslam öncesi Türk geleneğinde, Hızır ve İlyas’ın buluştuğu gün olarak kabul edilir. Bu nedenle, Hıdırellez aynı zamanda Hızır ve İlyas’ın bayramı olarak da bilinir. Bu bayramda, insanlar açık havada toplanıp dans eder, şarkı söyler, pişirme yarışmaları düzenler ve genellikle baharın gelişiyle ilgili kutlamalar yaparlar. Bazı yörelerde, bu günün özel bir yemeği veya tatlısı yapılır ve dağıtılır. Hıdırellez, Türkiye’de ve diğer bazı Orta Asya ülkelerinde hala kutlanan bir bayramdır.

Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak da adlandırılan hıdırellez’in tarihçesi,  İslam öncesi dönemde, Türklerin inancına göre Hızır ve İlyas peygamberler, insanların yardımına her zaman koşan kutsal varlıklardı. Bu nedenle, Hızır’ın rüzgarlar, fırtınalar ve yağmurların tanrısı olduğuna, İlyas’ın ise doğanın canlanması ve bereket getirdiğine inanılırdı.

Hıdırellez Ne Zaman?

Hıdırellez, 6 Mayıs veya 5-6 Mayıs arasındaki bir günde kutlanır. Bu tarih, Hızır ile İlyas’ın yeryüzünde görüştüğü gün olarak kabul edilir. Kutlama törenleri genellikle açık havada yapılır ve insanlar, baharın gelişini kutlamak için dans eder, şarkı söyler ve eğlenir. Ayrıca, pişirme yarışmaları ve özel yemekler de hazırlanır.

Hıdırellez, Orta Asya’da Türkler, Moğollar, Kırgızlar, Kazaklar, Özbekler, Tatarlar ve Türkmenler tarafından kutlanır. Yıllar içinde, Osmanlı İmparatorluğu’nun etkisiyle Türkiye’de de kutlanmaya başlanmıştır. Günümüzde, Türkiye’de bazı yörelerde hala geleneksel Hıdırellez kutlamaları yapılmaktadır.

Hızır ve İlyas, İslam öncesi Türk kültüründen günümüze kadar gelen önemli figürlerdir. Her ikisi de, İslam inancına göre “hayatta kalanlar” olarak bilinirler.

Hızır, su kaynakları ve bereketle ilişkilendirilen, yeşil giysiler içinde genç bir adam olarak tasvir edilen bir figürdür. İslam inancında, Hızır peygamberin yaşayan tek arkadaşı olduğu düşünülür ve sık sık doğaüstü güçleri kullanarak hayatta kalanlara yardım eder. Bediüzzaman Hazretlerinin Mektubat adlı eserinde; “Hızır aleyhisselam hayattadır, ancak onun hayatı ikinci derecede hayat olduğundan birçok alimler hayatta olmadığını düşünmektedir.” şeklinde bilgi vardır.

İlyas ise, yağmurun getirdiği bereketi temsil eden ve İsrailoğulları’nın büyük bir peygamberi olarak kabul edilen bir figürdür. İslam inancına göre, İlyas peygamber, Kıyamet Günü’nde Mehdi’nin yanında yeniden ortaya çıkacak ve insanların ruhani lideri olarak hizmet edecektir.

Hızır ve İlyas’ın buluştuğu gün olan Hıdırellez, Orta Asya-Türk kültüründe kutlanan önemli bir bayramdır. Bu bayramda, insanlar baharın gelişiyle ilgili kutlamalar yaparlar ve Hızır ve İlyas’a dua ederler.